Cechy wspólne tłumaczeń

Każdy język ma własne, specyficzne dla siebie systemy gramatyczne, związki frazeologiczne oraz w różnym stopniu polega na kontekście, aby przekazać sygnały niewerbalne. Jednak niezależnie od języka źródłowego, tłumaczenia wykazują pewne cechy wspólne, które Mona Baker określiła w hipotezie uniwersaliów translatorycznych. Takie cechy obejmują:

1. eksplicytację, czyli wyrażanie wprost treści, których w tekście źródłowym można się domyślać lub domniemywać, a w tekście docelowym tłumacz wyraża je explicite, np. poprzez dookreślanie leksykalne (powiedzieć – > oskarżyć), czy też zwyczajne dodawanie spójników;
2. uproszczenie i usuwanie wieloznaczności: upraszczanie przekazu lub języka tekstu źródłowego;
3. normalizacja i sanitacja: przejaskrawienie typowych cech języka docelowego oraz nieprzekładanie błędów pojawiających się w tekście źródłowym;
4. spłaszczenie, które pozbawienie cech idiosynkratycznych, przez co tłumaczenia są do siebie bardziej podobne niż oryginały.

Uniwersalia zaproponowane przez Baker poszerzył Chesterman i podzielił je na dwie grupy: S-uniwersalia i T-uniwersalia. S-uniwersalia skupiają się na relacji ekwiwalencji, czyli dokładności tłumaczenia, pomiędzy tekstem źródłowym a docelowym i dotyczą następujących zjawisk: tekst docelowy jest dłuższy niż źródłowy, wystąpienie sanitacji, eksplicytacji. Natomiast T-uniwersalia dotyczą relacji dopasowania tekstowego (czyli naturalności tłumaczenia) pomiędzy tłumaczeniem a innymi nieprzełożonymi tekstami w języku docelowym i obejmują: uproszczenie (mniej zróżnicowany język), konwencjonalizację, normalizację, niestandardowe i rzadziej używane związki frazeologiczne, mniej elementów typowych dla danego języka.

Dopasowanie tekstowe nieraz jest zaniedbywane w tłumaczeniu na rzecz dokładności i stąd pojawiło się określenie na język tłumaczenia jako „trzeci język”, „trzeci kod” lub „język hybrydowy”. W związku z tym, tłumacz powinien uwzględnić oba typy relacji w trakcie tłumaczenie, aby było ono wierne i piękne jednocześnie. W przeciwnym razie język tłumaczenia może budzić u odbiorcy dyskomfort oraz wpłynąć na odbiór i akceptację tłumaczenia.

Jeżeli interesują Cię cechy wspólne tłumaczeń lub pozostałe zagadnienia związane z tłumaczeniami oraz z samym zawodem tłumacza przysięgłego zapraszamy serdecznie do zapoznania się z pozostałymi naszymi artykułami na blogu, poświęconymi tej tematyce. Jeśli natomiast potrzebujesz skorzystać z pomocy tłumacza przysięgłego lub zwykłego na podkarpaciu lub szukasz tłumacza przysięgłego lub zwykłego w Rzeszowie w celu przetłumaczenia swoich dokumentów i nie wiesz, który z tłumaczy będzie odpowiedni – skontaktuj się z nami. Odpowiemy na każde Twoje pytanie, podamy także wycenę tłumaczenia przed przystąpieniem do realizacji oraz termin samej realizacji. Zapraszamy serdecznie do naszego Biura Tłumaczeń w Rzeszowie przy ul. Grunwaldzkiej 26/4a – Zespół Tłumaczy K. LITWIN, J. CZERNIA S.C. Aby ustalić cenę i termin wykonania tłumaczenia uwierzytelnionego („przysięgłego”) lub zwykłego na dowolny język obcy skontaktuj się z nami za pośrednictwem zakładki KONTAKT lub odwiedź nas osobiście w naszym Biurze Tłumaczeń codziennie od poniedziałku do piątku w godz. 9.00 – 17.00. Zapraszamy serdecznie!

Artykuł opracowano na podstawie „Jakość przekładu prawnego i prawniczego w świetle normy europejskiej PN-EN 15038 oraz hipotezy uniwersaliów translatorycznych”, Rocznik Przekładoznawczy 6/2011, Ł. Biel i „Eksplicytacja w tłumaczeniu symultanicznym”, „Z zagadnień dydaktyki tłumaczenia ustnego”, red. P. Janikowski, E. Gumul.